Czystość tlenowa

przez Jakub Praus
w Blog
Odsłony: 3700

Czystość tlenowa. Kompatybilność  tlenowa. Co to jest i po co?

Czystość tlenowa jest to stan urządzenia, sprzętu nurkowego, który pozwala mu na bezpośredni, bezpieczny  kontakt z gorącymi nitroksami i tlenem pod ciśnieniem.

Kompatybilność tlenowa urządzeń, to możliwość doprowadzenia ich do stanu czystości tlenowej. Decyduje o tym głównie materiał wykorzystany do produkcji np. automatu oddechowego. Metale jak mosiądz, chrom, a także użyte sztuczne tworzywa można do takiego stanu doprowadzić.

W doprowadzeniu sprzętu do stanu czystości tlenowej ważne jest zastąpienie uszczelnień (oringów) z NBR (gumowych), czy EPDM na FPM - fluoroelastomerowe, czyli  vitonowe (nazwa handlowa). Te ostatnie mają zdecydowanie wyższą temperaturę pracy, nawet do 200stC. Odporność ta jest niezbędna, gdy np. powstaje wyższa temperatura podczas przetaczania gazów. Kolejną ważną kwestią jest zastąpienie smaru silikonowego smarem na bazie fluoru, potocznie zwany smarem tlenowym. I znów powodem jest podniesienie dozwolonej temperatury pracy. Smary te mają możliwość pracy nawet w okolicach 300stC. Dodać należy, że zarówno materiał oringów, jak też smar fluorowy mają krótszą żywotność niż guma i silikon. Również ze względu na stały kontakt z tlenem powodującym ich przyspieszoną degradację chemiczną.

Wszystko to oczywiście po usunięciu poprzednio użytych smarów, zanieczyszczeń powstałych podczas użytkowania, tłuszczów, węglowodorów i wszystkiego, co znalazło się w zaworze, butli, automacie, a być tam nie powinno. Używa się do tego różnych środków. Innych do silikonów, innych do węglowodorów. Nie wystarczy wrzucić do myjki ultradźwiękowej z octem na 5 min.

Niektóre elementy automatów nie są kompatybilne tlenowo i nie da się ich „wyczyścić” tlenowo. Ich użycie z gorącymi nitroksami i tlenem będzie się wiązało z ryzykiem pożaru i wszystkimi konsekwencjami kontaktu utleniacza z paliwem. Np. w apeksie takim elementem jest filterek używany w przyłączu strzemiączkowym (biały krążek).

Czyszczeniu tlenowemu musimy poddać cały zestaw oddechowy, który będziemy używać z tlenem. Czyli: butla, jej zawór, automat oddechowy pierwszy stopień, węże międzystopniowe i manometrowe, automat oddechowy drugi stopień. Ponadto należy użyć manometru, który fabrycznie jest czysty i bezpieczny O2 (nie jest np. zalany gliceryną, mechanizmy nie są smarowane smarami nietlenowymi).

Istotnym jest, aby do tlenu używać automatów najwyższej jakości i przeznaczonych do pracy z zimnymi wodami, ponieważ spadek temperatury gazu podczas rozprężania jest tym wyższy, im wyższa jest zawartość O2 w używanym gazie.

Tak więc jest co czyścić. W interesie przyszłego użytkownika jest aby taki sprzęt był traktowany z wyjątkową dbałością i odpowiednio zabezpieczony na czas transportu. Butle napełniane przez ludzi mających wiedzę i doświadczenie w blendingu, gdyż np. dobicie jej powietrzem bez użycia odpowiedniego filtra, może doprowadzić do zabrudzenia całego zestawu olejem ze sprężarki, co dyskwalifikuje go do pracy z tlenem.

Do użytku z gazami typu gorący nitrox, tlen wymagane jest odpowiednie przygotowanie sprzętu nurkowego.  Niezbędne jest więc zapewnienie tzw „czystości tlenowej” automatu i butli. W przypadku większości modeli wysokiej klasy automatów z normą EN250, poprzez odpowiedni serwis, istnieje możliwość uczynienia z nich automatów tlenowych. Automaty tlenowe by były bezpiecznie użytkowane z mieszankami o zawartości tlenu powyżej 40% muszą przechodzić odpowiedni, dedykowany przegląd i serwis.

Jakub Praus